Tematica Anfibi

Triturus cristatus Laurenti, 1768

Triturus cristatus Laurenti, 1768

foto 34
Foto: Christian Fischer.

Phylum: Chordata Haeckel, 1874

Subphylum: Vertebrata J-B. Lamarck, 1801

Classe: Amphibia Gray 1825

Ordine: Urodela Duméril, 1806

Famiglia: Salamandridae Goldfuss, 1820

Genere: Triturus Rafinesque, 1815


itItaliano: Tritone cristato

enEnglish: Great Crested Newt

frFrançais: Triton crêté

deDeutsch: Nördlicher Kammmolch

spEspañol: Tritón crestado

Descrizione

Anfibiocaudato appartenente alla famiglia delle salamandre. I maschi misurano fino a 15 cm, le femmine fino a 18 cm. I maschi sfoggiano pittoresche creste dentellate lungo il dorso mentre la coda, notevolmente ispessita, possiede tinte azzurrognole e argentate. Spesso gli adulti come i giovani conducono per buona parte dell’anno vita terrestre nascosti in varie tipologie di rifugi (tronchi marcescenti, muri a secco, ecc.) da cui escono nelle notti più umide con temperature ottimali per cacciare invertebrati. In fase terrestre prediligono gli ambienti boscati. Talvolta già dall’autunno, ma più spesso a fine inverno, gli adulti si portano in acqua dove avvengono accoppiamenti e deposizione delle uova. In acqua i tritoni crestati sono voraci predatori di insetti e molluschi acquatici, nonché di invertebrati che cadono accidentalmente in acqua, ma quando sono disponibili si accaniscono in modo particolare sui girini di rana e addirittura sulle loro uova come fa del resto anche il Tritone italiano (Lissotriton italicus). In passato si riconoscevano 3 sottospecie di Triturus cristatus oggi classificate come specie a sè stanti: T. cristatus dobrogicus = Triturus dobrogicus - T. cristatus karelinii = Triturus karelinii - T. cristatus carnifex = Triturus carnifex.

Diffusione

Italia fino al 39esimo parallelo, centro nord e ovest Europa, parte sud della Finlandia, Svezia e Norvegia.

Sinonimi

= Lacertus aquatilis Garsault, 1764 = Triton blasii de l'Isle, 1862 = Triton cristatus Laurenti, 1768 = Triton trouessarti Peracca, 1886.

Bibliografia

–Arntzen, J.W.; Kuzmin, S.; Jehle, R.; Beebee, T; Tarkhnishvili, D.; et al. (2009). "Triturus cristatus". IUCN Red List of Threatened Species.
–Frost, D.R. (2020). "Triturus cristatus (Laurenti, 1768). Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference". New York: American Museum of Natural History.
–"Great Crested Newts". www.adas.uk.

–Linnaeus, C. (1758). Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae: Salvius. p. 658.
–Rafinesque C.S. (1815). Analyse de la nature ou Tableau de l'univers et des corps organisés (in French). Palermo: Jean Barravecchia. p. 78.
–Arntzen, J.W.; Jehle, R.; Bardakci, F.; Burke, T.; Wallis, G.P. (2009). "Asymmetric viability of reciprocal-cross hybrids between crested and marbled newts (Triturus cristatus and T. marmoratus" (PDF). Evolution. 63 (5): 1191-1202.
–Frost, D.R. (2020). "Triturus Rafinesque, 1815. Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference". New York: American Museum of Natural History.
–Sparreboom, M. (2014). Salamanders of the Old World: The Salamanders of Europe, Asia and Northern Africa. Zeist, The Netherlands: KNNV Publishing.
–Jehle, R.; Thiesmeier, B.; Foster, J. (2011). The crested newt. A dwindling pond dweller. Bielefeld, Germany: Laurenti Verlag.
–Wielstra, B.; McCartney-Melstad, E.; Arntzen, J.W.; Butlin, R.K.; Shaffer, H.B. (2019). "Phylogenomics of the adaptive radiation of Triturus newts supports gradual ecological niche expansion towards an incrementally aquatic lifestyle". Molecular Phylogenetics and Evolution. 133: 120–127. doi:10.1016/j.ympev.2018.
–Kuzmin, S. (1999). "AmphibiaWeb – Triturus cristatus". University of California, Berkeley.
–Arntzen, J.W.; Wielstra, B.; Wallis, G.P. (2014). "The modality of nine Triturus newt hybrid zones assessed with nuclear, mitochondrial and morphological data". Biological Journal of the Linnean Society. 113 (2): 604-622.
–Edgar, P.; Bird, D.R. (2006). Action plan for the conservation of the crested newt Triturus cristatus species complex in Europe (PDF). Convention on the conservation of European wildlife and natural habitats Standing Committee 26th meeting. Strasbourg: Council of Europe.
–Jehle, R. (2000). "The terrestrial summer habitat of radio-tracked great crested newts (Triturus cristatus) and marbled newts (T. marmoratus)". The Herpetological Journal. 10: 137-143.
–Wakely, J.F.; Fuhrman, G.J.; Fuhrman, F.A.; Fischer, H.G.; Mosher, H.S. (1966). "The occurrence of tetrodotoxin (tarichatoxin) in amphibia and the distribution of the toxin in the organs of newts (Taricha)". Toxicon. 3 (3): 195-203.


00001 Data: 01/06/1963
Emissione: Rettili e anfibi
Stato: Poland
00041 Data: 08/06/1962
Emissione: Anfibi e rettili
Stato: Yugoslavia

00237 Data: 02/01/2002
Emissione: Rettili e anfibi 2 v.
Stato: Åland Islands
Nota: Emesso in una serie
di 2 v. diversi
00367 Data: 14/10/2010
Emissione: WWF
Stato: Estonia
Nota: Emesso in un foglietto
di 2 serie
di 4 v. diversi

00368 Data: 14/10/2010
Emissione: WWF
Stato: Estonia
Nota: Emesso in un foglietto
di 2 serie
di 4 v. diversi
00369 Data: 14/10/2010
Emissione: WWF
Stato: Estonia
Nota: Emesso in un foglietto
di 2 serie
di 4 v. diversi

00370 Data: 14/10/2010
Emissione: WWF
Stato: Estonia
Nota: Emesso in un foglietto
di 2 serie
di 4 v. diversi
00377 Data: 25/06/2012
Emissione: Tritoni, emissione congiunta Russia-Bielorussia
Emesso anche in un foglietto di 4 x 2
e in un foglietto di 2 x 2
Stato: Belarus

00382 Data: 25/06/2012
Emissione: Tritoni
Stato: Russia
Nota: Emissione congiunta Russia-Bielorussia
Emesso in un foglietto
di 2 v. x 4
00958 Data: 01/08/1994
Emissione: Anfibi e rettili
Stato: Laos

00983 Data: 02/06/2014
Emissione: Anfibi
Stato: Liechtenstein
01133 Data: 02/01/2018
Emissione: Natura - Rettili e anfibi
Stato: Netherlands
Nota: Emesso in un foglietto
di 10 v. diversi

01353 Data: 30/04/1996
Emissione: Anfibi
Stato: Somalia